متن پیش رو یادداشت بنده در نشریه اجتماعی دانشجویی مستقل «داد» هست که خرداد امسال منتشر شد. فایل الکترونیکی نشریه رو میتونید از اینجا دانلود کنید.
آیا در جامعه ایدئولوژیک میتوان اخلاقی زیست؟ این سوالیست که تا پایان این مقاله قرار است درباره آن بحث کنیم. اما برای این کار نخست باید دید مرادمان از اخلاق و ایدئولوژی چیست؟ این دو واژه آنقدر در زمینه(context)های مختلف به معانی متفاوتی نسبت داده شدهاند که عملا نمیتوان به طور کلی و بدون روشن کردن معنای خاص مورد نظر، درباره هر یک و رابطهشان با هم صحبتی کرد. پس ابتدا تعدادی از این معانی متفاوت را بررسی کرده و سپس برای هر یک از این واژهها معنایی را برمیگزینیم تا بتوانیم به صورت عینی و واقعی رابطه اخلاق و ایدئولوژی را بررسی کنیم.
از ایدئولوژی شروع میکنیم. ایدئولوژی وقتی که نخستین بار در سال ۱۷۹۶ میلادی توسط آنتوان دوستوت دوتراسی به کار رفت به معنای «ایده شناسی» و علم مطالعه ایدهها و عقیدهشناسی بود. اما امروزه دیگر کسی آن را به این معنا به کار نمیبرد.